Yusuf Ziya Ortaç, 1895 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Vefa İdadisi’nden mezun olmuştur. Birinci Dünya Savaşı yıllarında üniversitenin açmış olduğu yeterlilik sınavlarını başarı ile geçmiştir. 1915 yılında İzmit Lisesi’nde edebiyat öğretmeni olarak görev yapmıştır. Ardından İstanbul’a dönerek Galatasaray Lisesi’nde müdür yardımcılığı yapmıştır. İstanbul’un ünlü yabancı okullarında da edebiyat öğretmeni olarak görev yapmıştır. 1946 – 1950 yıllarında ise ordu milletvekilliği görevini üstlenmiştir. 1950 yılının ardından, sahibi olduğu Akbaba Dergisi’nde başyazarlık ve yayıncılık işlerine dönüş yapmıştır. 1967 yılında İstanbul’da kalp krizi sebebi ile hayatını kaybetmiştir. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilmiştir.
Edebi Kişiliği
Yusuf Ziya Ortaç’ın edebi hayatı, 1914 yılında kazandığı birincilik ödülü ile başlamıştır. Başlangıçta aruz ölçüsü ile yazan Yusuf Ziya Ortaç, Ziya Gökalp’in teşvikleri sonucunda hece ölçüsü ile yazmaya başlamıştır. Türk Edebiyatı’nda “Hecenin Beş Şairi”nden biridir. 1919 yılında Türk Yurdu, İnci, Şair ve Büyük Mecmua dergilerinde yayımlanan şiirleri sayesinde tanınmıştır. İlk çıkardığı dergi ise Şair’dir. Halid Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon, Enis Behiç Koryürek ve Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte “Beş Hececiler” olarak tanınmışlardır. Yusuf Ziya Ortaç, nazım ve nesirlerinde hee ölçüsünün kullanımını teşvik ve takdir etmiştir. Türkçe ile yazılmış en pürüzsüz manzumeleri yazmayı başaran Yusuf Ziya Ortaç, hecenin Tevfik Fikret’i olarak anılmaktadır.
Şiirleri pek çok dergide yayımlanmıştır. Akbaba dergisinde yazdığı fıkralar sayesinde siyasal mizahın en başarılı ve özgün örneklerini üretmiştir. Yusuf Ziya Ortaç eserleri şiir, gülmece yazısı, roman, öykü ve oyunlardan oluşmaktadır. 1918 yılında Diken dergisinde pek çok mizahi mazumesi yayımlanmıştır. 1920 – 1921 yıllarında, diğer hececilerle birlikte şiirlerini Kitaplar dergisinde yayımlamaya başlamıştır.
1925 yılından sonra mizah dışı şiirler üreterek şiirleri Orhan Seyfi ile beraber muhtelif dergiler çıkararak yayımlamıştır. Muhtelif dergiler arasında yer alan Ayda Bir dergisi 1935 yılında çıkarılmıştır. Edebi özellikleri ve şekli oldukça güzel olsa da derginin ömrü kısa olmuştur. 1919 yılında yayınlamış olduğu manzum Binnaz piyesi, 6 + 5 hece ölçüsü ile yazılmış ve Lale Devri’ni konu almıştır. Piyes; dil, teknik ve sanat yönü ile o dönemin hece ölçüsü ile yazılmış en başarılı ve parlak eseri olarak anılmıştır.
Yusuf Ziya Orta’ın edebi kişiliği; sade, kıvrak ve zevklidir. Türkçe’nin güzelliklerini ve zenginliklerini keşfetmiş yetenekli bir yazardır. Sahip olduğu mizahi yön sayesinde pek çok farklı edebi eser üretmiştir. Mizah edebiyatında fıkra, hikaye, karikatür ve nükte üreterek okul hizmeti vermiştir.
Eserleri
- Yusuf Ziya Ortaç’ın Türk Edebiyatı’na kazandırdığı romanlar; Kürkçü Dükkanı (1931), Şeker Osman (1932), Göç (1943), Üç Katlı Ev (1953), İsmet İnönü (1946, 4. basım 1962).
- Yusuf Ziya Ortaç’ın Türk Edebiyatı’na kazandırdığı şiirler; Akından Akına (1916), Aşıklar Yolu (1919), Cen Ufukları (1920), Yanardağ (1928), Bir Selvi Gölgesi (1938), Kuş Cıvıltıları (çocuk şiirleri, 1938), Bir Rüzgar Esti (1952)
Yusuf Ziya Ortaç’ın Türk Edebiyatı’na kazandırdığı oyunlar; Kördüğüm (1920), Latife (1919), Nikahta Keramet (1923) - Yusuf Ziya Ortaç’ın Türk Edebiyatı’na kazandırdığı piyesler; Binnaz (1919), Name (1919)
Yusuf Ziya Ortaç’ın Türk Edebiyatı’na kazandırdığı mizah – fıkralar; Şen Kitap (1919), Beşik (1943), Ocak (1943), Sarı Çizmeli Mehmet Ağa (1956), Gün Doğmadan (1960) - Yusuf Ziya Ortaç’ın Türk Edebiyatı’na kazandırdığı gezi – anı – biyografi yazıları; İsmet İnönü (1946), Göz Ucuyla Avrupa (1958), Portreler (1960), Bizim Yokuş (1996)
